Περιορίζομαι μόνο σ' αυτές τις επισημάνσεις ανακριβειών που αδικούν καταφανέστατα τη Σαρακατσιάνικη γενιά. Είναι οι πιο βροντερές, οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Δεν υπεισέρχομαι στην αμφισβητούμενη καταγωγή ηρώων του 21 και προ αυτού, που φέρονται ως βλαχόφωνοι όπως οι Τζαχειλαίοι της Ραψάνης, ο Διάκος, οι Μπιζιωταίοι της Βερδικούσιας, οι Τσαραίοι της Ελασσόνας και άλλοι πολλοί. Και αυτό γιατί δεν θέλω να δοθεί η εντύπωση της ύπαρξης πρόθεσης αντιδικίας με το φίλο μου Νίκο Μέρτζο. Ούτε επιχειρείται υποβάθμιση της σημαντικότητας των "ΑΡΜΑΝΩΝ - ΒΛΑΧΩΝ" του. Και πολύ περισσότερο δεν αμφισβητείται η πολυμερής προσφορά των βλαχόφωνων Ελλήνων τόσο κατά τους αγώνες του Έθνους για την απελευθέρωση του από τον Τούρκικο ζυγό, όσο και κατά τον ελεύθερο στη συνέχεια βίο του με τις παντοειδείς θυσίες του υπέρ της φτωχής τότε πατρίδας μας.
Δεν επικροτώ όμως. Και κυρίως δεν δέχομαι, σίγουρα από εσφαλμένη ενημέρωση όπως πιστεύω στην περίπτωση μας την αλλοίωση της ιστορικής αλήθειας. Και η χωρίς πρόθεση ακόμη αλλοίωση μερικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων των πρωταγωνιστών της εθνικής μας παλιγγενεσίας προσβάλλει και την ιερή τους μνήμη, αλλά και όλους εκείνους που νοιώθουν τη σάρκα τους κομμάτι από τη σάρκα εκείνων. Νοιώθουν την καρδιά τους να χτυπάει στο ίδιο με κείνους ρυθμό. Νοιώθουν όλο τους το είναι εμποτισμένο από την θρυλική τους προσωπικότητα, τους αγώνες τους, τα βάσανα τους, τις θυσίες τους. Δεν δέχομαι ο ταλαίπωρος σκηνίτης ποιμένας των Βουνών της πατρίδας μας, ο αγράμματος πληροφοριοδότης, μεταφορέας, νοσοκόμος, φύλακας, συμπολεμιστής των κλεφταρματολών, ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων και των Τουρκαλβανών στα χρόνια της σκλαβιάς, η ελπίδα και η απαντοχή των φυγάδων, των νηστικών, των κατατρεγμένων ραγιάδων, το φυτώριο που εξέθρεψε ένα Δίπλα, ένα Κατσαντώνη ένα Βλαχόπουλο ή Συκά, ένα Τσόγκα, ένα Λιακατά, ένα Καραϊσκάκη, ένα Ζαραλή, ένα Κατσαρό, ένα Κιαγγέλη, ένα Κουτελίδα ένα Καταραχιά και τόσους άλλους γνωστούς και αγνώστους, να αφήνεται στο περιθώριο, στο άγνωστο, στην ανυπαρξία, από συγγραφικές προσπάθειες καταγραφής της ιστορικής αλήθειας.
Οι Σαρακατσιάνοι δεν αμφισβητούμε τη σημαντική ή όχι προσφορά κανενός. Την τιμούμε και την εξαίρουμε. Και δεν μας ενδιαφέρει ούτε η καταγωγή του, ούτε η γενιά του. Ακόμη τιμούμε και όσους μη Έλληνες αγάπησαν την Ελλάδα και θυσιάσθηκαν για τις ιδέες της. Τιμούμε επίσης και τους βλαχόφωνους Έλληνες για όσα πολλά έπραξαν για το έθνος. Το ίδιο και όλα τα ελληνικά φύλλα. Όλοι θυσιάσθηκαν για τη δόξα της Ελλάδας.
Έχουμε όμως μια αξίωση από όλους. Αναγνώριση και από εκείνους των αγώνων των τέκνων της δικής μας γενιάς. Απόδοση τιμής και σε κείνους και στους απογόνους τους. Ισότητα στη συμπεριφορά έναντι όλων.
Και κυρίως σεβασμό της καταγωγής των ηρώων μας. Σεβασμό των αγώνων τους. Σεβασμό των θυσιών τους. Δικαιούνται κι' εκείνοι όσα και οι άλλοι. Όχι περισσότερα. Όσα είναι δίκαια και ανάλογα με την προσφορά τους. Στους εθνικούς αγώνες δεν υπάρχει βέβαια "γραδόμετρο". Και η μικρή και η μεγάλη προσφορά έχει τη θέση της. Έχει την αποφασιστική της συμβολή στο σωτήριο αποτέλεσμα για το Έθνος μας
Το παιδί του γεροτσέλιγκα, που φυλάγοντας τα πρόβατα, με τον τρουβά στον ώμο και τη κλείτσα στο χέρι, αγράμματο, μακριά από χωριά και πόλεις, που όμως γέμισε την ψυχή του με ηρωισμό, με αγάπη προς την πατρίδα, που γιγάντωσε μέσα του η ιδέα της λευτεριάς της και ορκίσθηκε όρκο μεγάλο και τρανό, δικαιούται να διατηρηθεί η μνήμη του ως το τσελιγκόπουλο, το σαρακατσανόπουλο εκείνο που έτρεπε σε φυγή χιλιάδες εχθρούς, που ύψωνε πυραμίδες από Τούρκικα κεφάλια, που έπεφτε στο Ντολμά μαζί με 200 συγγενείς του, που έπεφτε από Τούρκικο Βόλι κατά την έξοδο των ελεύθερων πολιορκημένων, που έστηνε ένα αδιαπέραστο φράγμα στα βουνά της Θεσσαλίας για να σώσει την επανάσταση στην Πελοπόννησο. Και αυτό το αίτημα του δεν δικαιούται κανένας να αρνηθεί να το ικανοποιήσει.
Αθήνα, Μάρτιος 2005
Νίκος Κατσαρός
Πρ. Αντιπρόεδρος Βουλής
Πρόεδρος ΕΛ.Γ.Α
Από το βιβλίο του Νίκου Κατσαρού, «Σακατσιάνοι και Αρμάνοι – Οι Βλάχοι»