Η πρώτη εικόνα της χώρας μας μόλις μπαίνει κανείς από τη Βουλγαρία είναι αποκαρδιωτική: Σκουπίδια στις άκρες των δρόμων, κακοσυντηρημένες εγκαταστάσεις, εγκατάλειψη και μια γενικότερη αίσθηση αδιαφορίας. Καλώς ήρθατε στην Ελλάδα – μια χώρα που διατυμπανίζει ότι ζει από τον τουρισμό.
Κατά τα άλλα, οι κυβερνήσεις μας παρουσιάζουν "στρατηγικά σχέδια" και "αναπτυξιακές πρωτοβουλίες" για να μετατρέψουν την Ελλάδα σε παγκόσμιο τουριστικό προορισμό. Κι εμείς χειροκροτούμε, χωρίς να βλέπουμε ούτε τα αυτονόητα.
Η πραγματικότητα είναι ότι δεν έχουμε καμία απολύτως επίγνωση του τι σημαίνει να είσαι τουριστικός προορισμός με όρους ποιότητας. Οι ευρωπαϊκές χώρες -ακόμα και φτωχότερες από εμάς- φροντίζουν το περιβάλλον τους, οργανώνουν τις υποδομές τους, σέβονται τον πολίτη και τον επισκέπτη. Εδώ, δεν μπορούμε ούτε τις πινακίδες στους δρόμους να συντηρήσουμε· ούτε ένα πάρκο να διατηρήσουμε καθαρό, ούτε μια δημόσια τουαλέτα να προσφέρουμε χωρίς ντροπή.
Και ενώ οι δυτικές κοινωνίες χτίζουν πάνω σε αρχές όπως η αξιοκρατία, η λογοδοσία και η παιδεία, εμείς παραμένουμε εγκλωβισμένοι στη μικροπολιτική, στο ρουσφέτι και στην επίφαση εθνικής ανωτερότητας. Καμαρώνουμε για τον πολιτισμό των προγόνων μας, αλλά φερόμαστε σαν να μην μας αγγίζει καθόλου. Χτίζουμε χωρίς σχέδιο, λειτουργούμε χωρίς μέτρο, και βλέπουμε τον κόσμο να προχωρά χωρίς εμάς.
Δεν είναι απλώς ότι υστερούμε στις υποδομές ή στην οργάνωση. Είναι ότι δεν καταλαβαίνουμε καν πόσο πίσω είμαστε. Ζούμε με τη φαντασίωση ότι “οι άλλοι” μας ζηλεύουν για τον ήλιο, τη θάλασσα και τη φέτα, αγνοώντας ότι εκείνοι μας προσπερνούν σε κάθε τομέα: στην παιδεία, στην καινοτομία, στην καθημερινότητα.
Η απαξίωση του τόπου μας δεν είναι μόνο αισθητική ή οικονομική. Είναι και ηθική. Είναι η βαθιά αδυναμία μας να αγαπήσουμε πραγματικά τον τόπο μας, πέρα από λόγια και σημαίες. Να τον αγαπήσουμε με πράξεις: με ευθύνη, με φροντίδα, με σεβασμό.
Αν δεν καταλάβουμε πόσο πίσω έχουμε μείνει, δεν θα φτάσουμε ποτέ εκεί που νομίζουμε ότι ήδη είμαστε. Γιατί Ελλάδα δεν είναι μόνο οι παραλίες της. Είναι και τα σύνορά της. Κι αν η είσοδος από τη Βουλγαρία είναι το καλωσόρισμα που δίνουμε στον κόσμο, τότε το πρόβλημα δεν είναι στην εικόνα, είναι στο μυαλό.
