Σε μια τηλεοπτική εμφάνιση, λίγο πριν από τις εκλογές, ένας υποψήφιος βουλευτής χαμογελά αυτάρεσκα στην κάμερα. Δεν δίνει ουσιαστικές απαντήσεις σε ερωτήσεις. Δεν φέρει καμία ιδέα, καμία πρόταση. Αρκείται στην εικόνα του και στις κλισέ απαντήσεις. Η πολιτική εκπροσώπηση μετατρέπεται όλο και πιο συχνά σε καθρέφτη προσωπικής φιλοδοξίας. Και ο καθρέφτης αυτός, στραμμένος προς το κοινό, ζητά επιβεβαίωση. Όχι ευθύνη.
Τα τελευταία χρόνια, σε πολλά μέρη του κόσμου -και φυσικά στην Ελλάδα- η πολιτική χάνει τον προσανατολισμό της. Από τον δημόσιο λόγο εξοστρακίζονται οι αρχές και τα επιχειρήματα· μένουν τα συνθήματα, οι εντυπώσεις, οι τεχνικές επιρροής. Όχι η αλήθεια, αλλά η πώλησή της. Όχι η λύση, αλλά το αφήγημά της.
Δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο. Είναι τάση. Και είναι επικίνδυνη. Γιατί έρχεται σε μια εποχή που απαιτεί βάθος, σχέδιο και γενναιότητα. Όταν ο πλανήτης καίγεται -κυριολεκτικά- η απάντηση δεν μπορεί να είναι το χειροκρότημα στον πιο επικοινωνιακό. Χρειαζόμαστε πολιτικούς που να βλέπουν πέρα από τον ορίζοντα του εκλογικού κύκλου. Όχι εκείνους που κοιτάζουν απλώς το επόμενο debate.
Στην Ελλάδα, αυτό το χαμηλό βλέμμα της εξουσίας είναι οικείο. Υποψήφιοι χωρίς επαγγελματική πορεία, χωρίς επεξεργασμένες θέσεις, χωρίς στοιχειώδη αίσθηση του ρόλου τους, προβάλλονται ως «αναγνωρίσιμες φιγούρες» ή ως «νέες φωνές». Αρκεί να τραβούν προσοχή. Η πολιτική όμως δεν είναι ούτε Instagram story, ούτε ριάλιτι επιβίωσης. Κι όμως, συχνά λειτουργεί με αυτούς τους όρους.
Οι πραγματικά ικανοί -εκείνοι που γνωρίζουν, που μπορούν, που νοιάζονται- συχνά επιλέγουν τη σιωπή ή την απόσυρση. Όχι γιατί δεν τους αφορά η πολιτική· αλλά γιατί αρνούνται να υποδυθούν κάτι που δεν είναι. Δεν θέλουν να γίνουν προϊόν. Δεν αντέχουν να παίξουν σε ένα θέατρο που ανταμείβει τη δημαγωγία και τιμωρεί τη σοβαρότητα.
Κι όμως, η ανάγκη για ουσία δεν υπήρξε ποτέ πιο επιτακτική. Η κλιματική κρίση είναι η πιό σκληρή υπενθύμιση αυτού. Ζητά επιστήμη, συνεργασία, πολιτική βούληση. Κι όμως, αντί αυτών, συχνά λαμβάνει αναβολές, ωραιοποιήσεις και φθηνές συγκρούσεις. Το πολιτικό προσωπικό, αγκυλωμένο σε πελατειακές λογικές και πρόθυμο να υπηρετήσει πρόσκαιρα συμφέροντα, δεν μπορεί -ή δεν θέλει- να σχεδιάσει το μέλλον.
Αν κάτι πρέπει να αλλάξει, δεν είναι μόνο τα πρόσωπα. Είναι τα κριτήρια. Η απαίτηση. Το βλέμμα του πολίτη προς τους εκπροσώπους του. Να μην εντυπωσιάζεται, να μην επηρεάζεται, να μην παρασύρεται. Να επιλέγει όχι τον πιο δυνατό στην εικόνα, αλλά τον πιο σταθερό στην ευθύνη.
Διαφάνεια, Λογοδοσία, Αξιολόγηση. Όχι με βάση τη φήμη, αλλά τη συνέπεια. Όχι με βάση την ευκολία, αλλά τη στάση ζωής. Χρειαζόμαστε πολιτικούς που να αντέχουν το κόστος της αλήθειας· που δεν τρέμουν μπροστά στις δυσκολίες, αλλά στα ψέματα.
Η πολιτική δεν είναι επάγγελμα για τους φιλόδοξους. Είναι βάρος για τους έτοιμους. Αν δεν το θυμηθούμε αυτό σύντομα, τότε οι κρίσεις που έρχονται δεν θα είναι απλώς πολιτικές. Θα είναι υπαρξιακές.
Χρήστος Ξηρομερίτης