Ένα προσχηματικό προσωπείο για εξοπλιστικά οφέλη;

Flagen 200Τα τελευταία χρόνια, παρατηρήθηκε μια επίπλαστη, κατά τη γνώμη μου, προσπάθεια εκ μέρους της Τουρκίας να προσεγγίσει την Ελλάδα με πιο ήπιους τόνους. Πολιτικές δηλώσεις, δημόσιες τοποθετήσεις περί «αμοιβαίου σεβασμού» και επαφές σε διπλωματικό επίπεδο προβάλλονται συχνά ως δείγμα αλλαγής στάσης. Όμως, όταν κανείς αναλύσει τη συνολική συμπεριφορά της Άγκυρας, δημιουργείται εύλογα το ερώτημα: πρόκειται για ειλικρινή προσπάθεια εξομάλυνσης ή για έναν καλά ενορχηστρωμένο ελιγμό με σκοπό την εξυπηρέτηση άλλων στόχων;

Η δήλωση του πρώην Καγκελαρίου της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, είναι αποκαλυπτική: «Τώρα που η Τουρκία έχει καλές σχέσεις με την Ελλάδα, μπορούμε να προχωρήσουμε στις συνομιλίες για την προμήθεια οπλικών συστημάτων». Με λίγα λόγια, η καλή συμπεριφορά προς την Ελλάδα –ανεξαρτήτως βάθους ή διάρκειας– παρουσιάζεται ως προϋπόθεση για τη βελτίωση των σχέσεων της Τουρκίας με τη Δύση και, κυρίως, για την ενίσχυση των εξοπλιστικών της προγραμμάτων.

Αν δει κανείς τη στρατηγική της Τουρκίας στο σύνολό της, διαπιστώνει πως ακολουθεί ένα σταθερό μοτίβο: επιθετικότητα και ένταση όποτε δεν έχει τίποτα να χάσει, τακτική "ηρεμίας" και χαμηλών τόνων όταν επιδιώκει κάτι σημαντικό από τη διεθνή κοινότητα. Η «επιλεκτική ηρεμία» απέναντι στην Ελλάδα δεν πηγάζει από μια ουσιαστική μεταβολή στάσης, αλλά από την επιθυμία της Άγκυρας να φανεί "συνεργάσιμη", προκειμένου να αρθεί κάθε δυτικός δισταγμός στις εξοπλιστικές συμφωνίες – από ευρωπαϊκά υποβρύχια και γερμανικά άρματα μάχης, έως τις αμερικανικές συνομιλίες για τα F-16 και F-35.

Το ερώτημα που τίθεται είναι απλό και κρίσιμο: Πόσο θα διαρκέσει αυτή η... «καλή διάθεση» όταν ικανοποιηθούν οι τουρκικές απαιτήσεις; Η ιστορία μάς έχει διδάξει ότι κάθε φορά που η Τουρκία ενισχύεται στρατιωτικά, ακολουθεί περίοδος αναθεωρητικής ρητορικής και επιθετικών ενεργειών στην ευρύτερη περιοχή, με την Ελλάδα να βρίσκεται συχνά στο επίκεντρο αυτών των βλέψεων.

Η ελληνική εξωτερική πολιτική οφείλει να αντιμετωπίζει με ρεαλισμό αυτές τις «εκλάμψεις ηρεμίας». Δεν είναι δυνατόν να θεωρούμε δεδομένη την καλή πίστη της άλλης πλευράς, όταν αυτή έχει αποδείξει επανειλημμένως ότι λειτουργεί ευκαιριακά και όχι σταθερά. Η άμυνα, η εγρήγορση και η επιμονή στη διπλωματία χωρίς ψευδαισθήσεις είναι το μόνο σταθερό πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούμε να κινηθούμε με ασφάλεια.

Η Τουρκία δεν έχει αλλάξει. Απλώς φορά προσωρινά μια πιο ευπρόσδεκτη μάσκα, επειδή αυτό θα την βοηθήσει να πετύχει τους στόχους της. Όταν η μάσκα αυτή πάψει να της είναι χρήσιμη, θα την αποσύρει χωρίς ενδοιασμούς και θα δούμε για άλλη μια φορά το πραγματικό της πρόσωπο. Μακάρι να είμαστε προετοιμασμένοι, για να μην... πέσουμε απ' τα σύννεφα.

Sorry, this website uses features that your browser doesn’t support. Upgrade to a newer version of Firefox, Chrome, Safari, or Edge and you’ll be all set.