Όταν η επετηρίδα αντικαθιστά την αξιολόγηση και η ευθύνη εκλείπει από τη διοίκηση
Ένα από τα μεγαλύτερα βαρίδια που συνεχίζει να κρατά την ελληνική δημόσια διοίκηση πίσω, είναι η παγιωμένη κουλτούρα της αναξιοκρατίας. Αντί για ένα λειτουργικό σύστημα βασισμένο σε κριτήρια επάρκειας, ηγετικών ικανοτήτων και αποτελεσματικότητας, το ελληνικό Δημόσιο συνεχίζει, σε μεγάλο βαθμό, να διοικείται με βάση την αρχαιότητα. Το γνωστό και παρωχημένο σύστημα της επετηρίδας.
Η ημιμάθεια, η αμάθεια και η έλλειψη αυτογνωσίας, συνθέτουν συχνά το προφίλ ανθρώπων που αναλαμβάνουν κρίσιμες διοικητικές θέσεις όχι επειδή κρίθηκαν άξιοι, αλλά επειδή "ήρθε η σειρά τους". Σε πολλές περιπτώσεις, η θέση διοικητή ή προϊσταμένου δεν κερδίζεται αλλά κληρονομείται από την επετηρίδα, σαν ένα είδος διοικητικής “κληρονομιάς”.
Το αποτέλεσμα; Δημόσιες υπηρεσίες με χαμηλό δείκτη απόδοσης και ανικανότητα διαχείρισης σύγχρονων προκλήσεων. Υπάλληλοι που απογοητεύονται, αφού βλέπουν ότι η εργασία, η μόρφωση και η πρωτοβουλία δεν ανταμείβονται. Νέοι και ικανοί άνθρωποι που είτε αποσύρονται εσωτερικά, είτε δεν επιλέγουν τον δημόσιο τομέα για επαγγελματική σταδιοδρομία.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, έρχεται να προστεθεί και η θεσμοθετημένη ατιμωρησία. Ένα σύστημα πειθαρχικού ελέγχου που είτε δεν λειτουργεί, είτε λειτουργεί υπέρ του παραβάτη. Περιπτώσεις αδιαφορίας, αμέλειας ή ακόμα και κατάχρησης εξουσίας, καταλήγουν σε διοικητικά συρτάρια ή σε τυπικές ποινές χωρίς πραγματικό κόστος. Έτσι καλλιεργείται η λογική του «κανείς δεν τιμωρείται», με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση κάθε έννοιας λογοδοσίας και ευθύνης.
Αν δεν υπάρξει θεσμική τομή, που να αποσυνδέσει τη διοίκηση από την επετηρίδα και να καταργήσει το καθεστώς της ουσιαστικής ασυλίας, τότε το ελληνικό Δημόσιο θα συνεχίσει να ταλαιπωρείται από τις ίδιες χρόνιες παθογένειες και η χώρα μας θα απομακρύνεται συνεχώς από τις άλλες χώρες της Ευρώπης.
Ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να αναρωτιόμαστε "γιατί δεν πάει μπροστά αυτός ο τόπος" και να κοιτάξουμε κατάματα τις παθογένειες που εμείς συντηρούμε;
Χρειάζονται:
- Διαφανείς διαδικασίες αξιολόγησης,
- Αντικειμενικά κριτήρια επιλογής στελεχών,
- Πραγματικός πειθαρχικός έλεγχος,
- Κίνητρα για τους ικανούς και
- Διοικητική ευθύνη με ουσία και συνέπειες.
Αν δεν αλλάξει η νοοτροπία που θεωρεί τη μετριότητα προσόν, την επάρκεια απειλή και την ευθύνη περιττή, τότε θα συνεχίσουμε να χτίζουμε πάνω σε σαθρά θεμέλια και κάθε προσπάθεια προόδου θα καταρρέει πριν καν ξεκινήσει.