Ποιον Τελικά Πλήττουν οι Ποινές;
Οι διεθνείς κυρώσεις υπήρξαν ανέκαθεν ένα εργαλείο πίεσης στα χέρια των μεγάλων δυνάμεων, κυρίως της Δύσης. Στόχος τους είναι η αποσταθεροποίηση ενός καθεστώτος μέσω της δημιουργίας εσωτερικής πίεσης από τον ίδιο τον λαό. Όταν μια χώρα επιβάλλει κυρώσεις, προσβλέπει στο ότι οι πολίτες του αποδέκτη-στόχου θα αποδώσουν ευθύνες στην ηγεσία τους και θα αντιδράσουν.
Αυτή η λογική, ωστόσο, βασίζεται σε ένα κρίσιμο προαπαιτούμενο. Την ελεύθερη και ανοιχτή πληροφόρηση. Χωρίς πρόσβαση σε ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης, ο πολίτης είναι ευάλωτος στην κρατική προπαγάνδα. Αυτό επιτρέπει στην ηγεσία να μετατρέπει τις διεθνείς κυρώσεις σε όπλο εσωτερικής συσπείρωσης.
Η Ρωσία αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Παρά τις πολυεπίπεδες κυρώσεις της Δύσης, το καθεστώς Πούτιν παραμένει σταθερό. Ο έλεγχος της πληροφόρησης επιτρέπει στο Κρεμλίνο να εμφανίζει τις κυρώσεις ως εχθρική ενέργεια της Δύσης, ενισχύοντας το αίσθημα πολιορκίας και τη συσπείρωση γύρω από την εξουσία. Παράλληλα, η Ρωσία δεν έχει απομονωθεί πλήρως. Αντίθετα, έχει ενισχύσει τους δεσμούς της με την Ανατολή, με χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία και άλλες ανερχόμενες οικονομίες που εξακολουθούν να αγοράζουν ρωσικές πρώτες ύλες, επιτρέποντας στην οικονομία της να παραμένει βιώσιμη.
Μέσα σε αυτό το ρευστό διεθνές τοπίο, οι Ηνωμένες Πολιτείες, υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, έχουν επιλέξει μια πιο επιθετική στρατηγική, με επιβολή δασμών σε χώρες που διατηρούν εμπορικές σχέσεις με τη Ρωσία, απειλώντας με περαιτέρω οικονομικές κυρώσεις, αν ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν τερματίσει τον πόλεμο.
Η κίνηση αυτή, όμως, εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τις επιπτώσεις της. Σε έναν κόσμο όπου η Κίνα, η Ινδία και άλλες αναπτυσσόμενες οικονομίες επιλέγουν να μη συνταχθούν με τη δυτική γραμμή, η απειλή εμπορικού αποκλεισμού προς αυτές τις χώρες μπορεί να οδηγήσει στην απομόνωση όχι της Ρωσίας, αλλά των ίδιων των ΗΠΑ. Για δεκαετίες, η αμερικανική στρατηγική ήταν να ενσωματώνει την οικονομία της στον παγκόσμιο ιστό. Σήμερα, κινδυνεύει να κινηθεί αντίστροφα.
Ο κίνδυνος είναι διπλός. Αφενός, να μην επιτευχθεί καμία πίεση στο Κρεμλίνο -καθώς ο ρωσικός λαός δεν έχει τα ερεθίσματα να αντιδράσει-, αφετέρου, να πληγεί το διεθνές εμπόριο και οι σχέσεις των ΗΠΑ με στρατηγικούς εμπορικούς εταίρους. Οι δασμοί αυτοί ενδέχεται να έχουν μπούμερανγκ αποτέλεσμα, αποδυναμώνοντας την αμερικανική παρουσία στις αγορές όπου η Κίνα ήδη εδραιώνεται.
Σε τελική ανάλυση, οι κυρώσεις και οι δασμοί είναι εργαλεία ισχύος. Όμως, όταν χρησιμοποιούνται χωρίς στρατηγική προσαρμοσμένη στις νέες γεωπολιτικές πραγματικότητες -όπου η Δύση δεν είναι πλέον ο μοναδικός παίκτης- υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να πλήξουν περισσότερο εκείνον που τις επιβάλλει παρά εκείνον.